22 Ιαν 2010

Η επιστολή της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρείας
στον Νομάρχη κ Χειμάρα

Επιτροπή Διατήρησης Γεωλογικής
Γεωμορφολογικής Κληρονομιάς
Ελληνική Γεωλογική Εταιρεία

Πληροφορίες: Ειρ. Θεοδοσίου,
ΙΓΜΕ, Σπ. Λούη 1, Ολυμπιακο χωριό
13677 Αχαρναί, τηλ. 210 2314175,
fax 210 2313448 ren@igme.gr
Αθήνα 14/9/2009

Προς
κ. Αθ. ΧΕΙΜΑΡΑ
Νομάρχη Φθιώτιδας
Υψηλάντη 1, Λαμία 35100
Τηλ. 2231057100, 2231057112,
FAX 2231057143


Κοινοποίηση:
1. κ. Α. Μαυροειδή, Δήμαρχο Δαφνουσίων
2. κ. Θ. Καλαμάρα, Πρόεδρο Τοπικού Συμβουλίου Αρκίτσας
3. κ. Απ. Αλεξόπουλο, Καθηγητή ΕΚΠΑ, Πρόεδρο ΕΓΕ

ΘΕΜΑ: Παύση λειτουργίας του γεώτοπου Καναπίτσας (Αετορράχης) του Δ.Δ. Αρκίτσας του Δήμου Δαφνουσίων ως χώρου ανεξέλεγκτης απόθεσης απορριμάτων και ενέργειες ανάδειξης του ως χώρου έρευνας, εκπαιδευτικής–πολιτιστικής ενημέρωσης, περιπάτου, αναψυχής.


Αξιότιμε κ. Νομάρχη,

Η Εκτελεστική Γραμματεία της Επιτροπής Διατήρησης της Γεωλογικής-Γεωμορφολογικής Κληρονομιάς της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρείας (ΕΓΕ), συζήτησε το θέμα της ανεξέλεγκτης απόθεσης απορριμάτων στο γεώτοπο Καναπίτσας του Δ.Δ. Αρκίτσας του Δήμου Δαφνουσίων, μετά την τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρόεδρο του Τοπικού Συμβουλίου Αρκίτσας κ. Θ. Καλαμάρα και την αποστολή εκ μέρους του σχετικού βίντεο, και λαμβάνοντας υπόψη την επιστολή (ακολουθούν στοιχεία της) του μέλους της ΕΓΕ Δρ. Αθ. Γκανά, ερευνητού του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, την οποία προσυπογράφει και η κ. Θεοδ. Ροντογιάννη, καθηγήτρια Γεωλογίας στο ΕΜΠ. Οι ως άνω αναφερόμενοι διεθνούς εμβέλειας, ερευνητές, μέλη της ΕΓΕ, έχουν κάνει πολλές και σημαντικές μελέτες στο συγκεκριμένο χώρο και στην ευρύτερη περιοχή της Αρκίτσας και επισημαίνουν την σπουδαιότητα και σημασία του γεώτοπου για τις μελλοντικές έρευνες σχετικά με την κατανόηση των μηχανισμών και της συχνότητας της σεισμικής δράσης στην εν λόγω περιοχή, όσο η επιστήμη και οι τεχνολογίες εξελίσσονται. Συγκεκριμένα ο σ. κ. Αθ. Γκανάς είχε στείλει σχετική επιστολή στις τοπικές αρχές για την προστασία και ανάδειξη του σημαντικού αυτού γεώτοπου, ήδη από το 1996.

Στη συνέχεια η πρόεδρος της Επιτροπής, κ. Ειρ. Θεοδοσίου, συνοδευόμενη από το μέλος της Επιτροπής κ. Γ. Μουσούρη, που εργάζεται στη διπλωματική αποστολή της Ελλάδας στην Ε.Ε., επισκέφθηκαν την Αρκίτσα όπου συνάντησαν το Δήμαρχο Δαφνουσίων κ. Α. Μαυροειδή και τον πρόεδρο του Τοπικού Συμβουλίου Αρκίτσας κ. Θ. Καλαμάρα, με τους οποίους συζήτησαν το υπάρχον πρόβλημα, ήτοι την εναπόθεση απορριμάτων όλου του Δήμου Δαφνουσίων στην βάση και γύρω από τον σημαντικό γεώτοπο του καθρέφτη του ρήγματος της Αρκίτσας. Με τη συνοδεία του κ. Καλαμάρα έγινε επίσκεψη στο χώρο, όπου η κατάσταση είναι πράγματι δυσώδης, η οπτική ρύπανση απερίγραπη, ένα παράδειγμα προς αποφυγή.

Την ιδιαίτερα δυσάρεστη κατάσταση μας έχει περιγράψει και ο γραμματέας της Επιτροπής, καθηγ. κ. Ν. Ζούρος ο οποίος επισκέπτεται το συγκεκριμένο χώρο μαζί με τους φοιτητές του Πανεπιστήμιου Αιγαίου για να δούν αυτήν την αρνητική και επικίνδυνη κατάσταση, να αντιληφθούν το ρόλο των ενεργών ρηγμάτων στην περιβαλλοντική διαχείριση και στον σχεδιασμό του χώρου και να συνειδητοποιήσουν τον τρόπο με τον οποίο η Ελλάδα, η χώρα με την υψηλή σεισμικότητα, αδιαφορεί για ένα μείζονα φυσικό κίνδυνο μετατρέποντας τον σε ανθρωπογενή απειλή!

Πρέπει εδώ να τονιστεί ο κίνδυνος που δημιουργείται για την ποιότητα των υπογείων υδατικών πόρων από την διασπορά ρύπων σε μια περιοχή με υψηλότατη σεισμική επικινδυνότητα.

Η επιτόπια έρευνα σε συνάρτηση με τη βιβλιογραφική που είχε προηγηθεί και τη γνώση μας σε αντίστοιχα θέματα έδειξε ότι πρόκειται για μία αξιόλογη περιοχή με ιδιαίτερα φυσικογεωλογικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά και δυναμικό προς ανάδειξη, σωστή αξιοποίηση και νέες χρήσεις. Η σημερινή της χρήση ως χώρος απόθεσης αποριμμάτων κρίνεται εντελώς ασύμβατη όχι μόνο επειδή πρόκειται για έναν γεώτοπο διεθνούς αξίας τον οποίο επισκέφτονται ερευνητές και επιστήμονες, από όλο τον κόσμο και από τα Πανεπιστήμια της χώρας μας αλλά και επειδή η ανεξέλεγκτη απόθεση στην συγκεκριμένη θέση που είναι η πλέον ακατάλληλη σε ολόκληρη τη χώρα, δημιουργεί σημαντικότατους περιβαλλοντικούς κινδύνους για την υγεία των κατοίκων της περιοχής και είναι εντελώς ασύμβατη με μία σύγχρονη Ευρωπαϊκή χώρα.

Ο συγκεκριμένος γεώτοπος ικανοποιεί τα κριτήρια για τη χρήση του και ως εκπαιδευτικού γεώτοπου για την περιβαλλοντική εκπαίδευση των σχολείων, όπως επίσης ως ένα στοιχείο του τοπίου που δημιουργεί ενδιαφέρον στον ειδικό τουρίστα.

Κρίνεται λοιπόν απαραίτητη πρωτίστως η παύση χρήσης του γεώτοπου ως χώρου ανεξέλεγκτης απόθεσης αποριμάτων και η οργάνωση και υλοποίηση οριστικής και ολοκληρωμένης σύγχρονης λύσης για τα απορρίμματα.

Στη συνέχεια προτείνεται η διατήρηση, προστασία και ανάδειξη του γεώτοπου Καναπίτσας ως στοιχείου της γεωλογικής κληρονομιάς και της γεωλογικής, μορφοτεκτονικής ιστορίας και φυσικό αγαθό για την έρευνα, την περιβαλλοντική εκπαίδευση, τον πολιτισμό και το γεωτουρισμό με κριτήρια περιβαλλοντικά και κοινωνικοοικονομικά για την περιοχή. Ο γεώτοπος αυτός αποτελεί μέρος της φυσιογνωμίας της περιοχής, είναι ένα τοπίο καθοριστικό και η άκριτη χρήση του υποβαθμίζει αυτό το τοπίο, πόσο μάλλον αφού βρίσκεται σε κεντρική θέση, πολύ κοντά στην Εθνική οδό Αθηνών-Θεσσαλονίκης-Ευρώπης και είναι ορατός από μεγάλη απόσταση.

Μία αρχική μέριμνα για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι να συμπεριληφθεί άμεσα στα αναπτυξιακά σχέδια της τοπικής αυτοδιοίκησης, για την προστασία, ανάδειξη και αξιοποίηση του με την δημιουργία στην περιοχή Γεωλογικού Θεματικού Πάρκου και Κέντρου Πληροφόρησης που μπορεί να αποτελέσει πόλο έλξης επισκεπτών.

Ταυτόχρονα θα πρέπει να συμπεριληφθεί άμεσα στο σχεδιασμό διαχειριστικών σχεδίων για τη διατήρηση της φύσης και κληρονομιάς στο σύνολο της, όπως και στις Ζώνες οικιστικού ελέγχου (ΖΟΕ) και τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (Σ.Χ.Ο.Α.Α.Π) του ΥΠΕΧΩΔΕ.

Η αξιοποίηση και ανάδειξη όλων αυτών των φυσικών και πολιτιστικών χαρακτηριστικών της περιοχής μπορεί να δημιουργήσει ένα χώρο έρευνας, εκπαιδευτικής– πολιτιστικής ενημέρωσης, περιπάτου, αναψυχής και να συμβάλει στην ανάπτυξη της περιοχής Αρκίτσας σε γεωτουριστικό προορισμό και όχι πέρασμα για την Εύβοια, όπως λειτουργεί μέχρι τώρα.

Για την Εκτελεστική Γραμματεία της Επιτροπής

Ειρ. Θεοδοσίου πρόεδρος
Ν. Ζούρος γραμματέας



Ακολουθούν τα στοιχεία, η τεκμηρίωση και οι προτάσεις του κ. Α. Γκανά και της κ. Θ. Ροντογιάννη, για το ρήγμα Αρκίτσας:

Από το 1996 έχουμε επισημάνει με επιστολές την εξαιρετική σπουδαιότητα της διατήρησης και προστασίας του τοπίου στη θέση «Αετοράχη» Αρκίτσας, του νομού Φθιώτιδας. Στη θέση αυτή έχουν διεξαχθεί και διεξάγονται γεωλογικές και σεισμοτεκτονικές έρευνες από Έλληνες και ξένους επιστήμονες για περισσότερο από σαράντα χρόνια, με αντικείμενο την χαρτογράφηση και μελέτη του σεισμικού ρήγματος της Αρκίτσας.

Η διατήρηση του τοπίου στη φυσική του κατάσταση, και η απομάκρυνση της χωματερής που λειτουργεί δίπλα στο ρήγμα, είναι τεράστιας σημασίας διά τους εξής λόγους:
1) Το τμήμα του επιπέδου του ρήγματος που φαίνεται σήμερα, γνωστό ως ''καθρέπτης'' λόγω της στιλπνότητος της επιφάνειάς του, έχει σχηματιστεί από τη δράση επανειλημμένων μεγάλων σεισμών στο πρόσφατο γεωλογικό παρελθόν (100.000 έτη). Η διατήρηση λοιπόν του ''καθρέπτη'' αποτελεί προυπόθεση για την εφαρμογή ποικίλων ερευνητικών μεθόδων με σκοπό την εκτίμηση της συχνότητας εμφανίσεως αυτών των μεγάλων σεισμών στην περιοχή Αρκίτσας – Αταλάντης- Αγ. Κωνσταντίνου. Ορισμένες από τις νέες τεχνολογίες περιλαμβάνουν την χαρτογράφηση του «καθρέπτη» με σαρωτή Laser καιτ η δειγματοληψία προς χρονολόγηση των επιμέρους τμημάων του με χρήση κοσμογενών ισοτόπων, ενώ προφανώς άλλες τεχνολογίες – τεχνικές θα προκύψουν στο μέλλον. Η επιστημονική παρατήρηση και η πραγματοποίηση μετρήσεων με την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στον συγκεκριμένο χώρο είναι αδύνατη.
2) Ο τελευταίος μεγάλος σεισμός πάνω στο ρήγμα προκάλεσε καταβύθιση του βορείου, παρακτίου τμήματος και ταυτόχρονη ανύψωση του λόφου «Αετοράχη» κατά ορισμένα εκατοστά. Αυτή η κίνηση έχει αποτυπωθεί στον ''καθρέπτη''. Ωστόσο δεν γνωρίζουμε εάν η κίνηση αυτή είναι χαρακτηριστική, δηλαδή εάν όλοι οι μεγάλοι σεισμοί προκαλούν το ίδιο «άλμα». Για το λόγο αυτό χρειάζονται περισσότερες έρευνες πάνω στην επιφάνεια του ''καθρέπτη'', για την ανάδειξη των ελάχιστων διαφορών στην τραχύτητα της επιφάνειας και ώς εκ τούτου, η διατήρηση και προφύλαξη του τοπίου είναι άκρως απαραίτητη.
3) Ο ''καθρέπτης'' δεν έχει σχηματιστεί επί υγιούς πετρώματος (του Ιουρασικού ασβεστόλιθου της «Αετοράχης»), αλλά επί ρηξιγενούς - θραυσιγενούς ζώνης με πάχος τουλάχιστον 2 μέτρα, όπως μετρήθηκε στο παρακείμενο εγκαταλειμμένο λατομείο. Επειδή το πάχος της θραυσιγενούς ζώνης είναι συνάρτηση της σεισμικής συμπεριφοράς του ρήγματος και της επαναληψημότητας μεγάλων σεισμών, η διατήρηση του θα μας δώσει πολύτιμες πληροφορίες για την ''φύση'' και τις ''διαστάσεις'' της θραυσιγενούς ζώνη, πληροφορίες που βρίσκουν άμεση εφαρμογή στην αντισεισμική προστασία της περιοχής. .
4) Το μέγεθος του αποκαλυφθέντος ''καθρέπτη'', περί τα 80m ύψος και 300m μήκος, τον καθιστούν ένα παγκοσμίου-κλίμακος γεωλογικό φαίνομενο. Πρόκειται για μία θέση η οποία, εαν προστατευθεί και καθαριστεί ο περιβάλλον χώρος, θα αποτελέσει πόλο έλξεως χιλιάδων γεω-επιστημόνων, Ελλήνων και ξένων, πρός παρατήρηση και μόνο αυτού του φαινομένου.
5) Η προφύλαξη και διατήρηση του χώρου θα αποτελέσει το καλύτερο φυσικό εργαστήριο εκπαιδεύσεως Ελλήνων, αλλά και ξένων, φοιτητών Γεωλογίας και Γεωφυσικής, στα αντικείμενα της Νεοτεκτονικής, Σεισμοτεκτονικής, Τεκτονικής και Δομικής Πετρολογίας.
6) Επισημαίνεται επιπλέον ότι εκτός από την επιστημονική θεώρηση η θέση μπορεί να γίνει προορισμός επίσκεψης και για μαθητές, όπως γίνεται σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες, με σκοπό να γνωρίσουν από κοντά τη φύση και τιε εκφράσεις των φυσικών φαινομένων της περιοχής.
7) Παράλληλα η θέση μπορεί να αποτελέσει πόλο έλξης και πιλοτική αρχή για ειδικό τουρισμό με την επίσκεψη απλών πολιτών, οι οποίοι παράλληλα με τις διακοπές τους θα γνωρίσουν τα «ρήγματα», για τα οποία όλοι μιλούν κάθε φορά που γίνεται σεισμός αλλά μόνον οι ειδικοί τα έχουν δει.
8) Τέλος, θα αποκατασταθεί στα μάτια των εκατοντάδων αλλοδαπών επιστημόνων και φοιτητών η άσχημη εικόνα που αποκομίζουν για την περιοχή και συνεπώς για την υπευθυνότητα και την ευαισθησία των ελληνικών αρχών σε θέματα περιβάλλοντος αλλά και έρευνας.

Για όλους τους παραπάνω λόγους προτείνουμε τη συνεργασία με κάθε αρμόδιο το συντομότερο δυνατόν, καθώς και με τα αρμόδια υπουργεία (ΥΠΕΧΩΔΕ και Πολιτισμού) για την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος περί ανακηρύξεως αυτού του χώρου ώς ''Διατηρητέου Μνημείου Παγκοσμίου Γεωλογικής Κληρονομιάς''.
Η χρηματοδότηση των έργων που απαιτούνται (εξυγίανση του χώρου, σήμανση, περίφραξη κτλ) θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσω ειδικών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, της UNESCO ή ακόμη και της Ευρωπαικής Ένωσης.
Είμαστε πάντοτε στην διάθεση σας για εκτενέστερη ενημέρωση πάνω στο σημαντικό αυτό θέμα και ελπίζουμε σε θετική σας ανταπόκριση.


Δεν υπάρχουν σχόλια: